Literatura obozowa
-
Książki: “Ucieczka z Sobiboru”
„Ma pan bujną wyobraźnię. Nigdy nie słyszałem o Sobiborze, a tym bardziej o buncie tamtejszych więźniów” – takie, bardzo bolesne, słowa usłyszał Toivi Blatt, kiedy w 1957 roku w Izraelu pokazał rękopis swoich wojennych wspomnień byłemu więźniowi Auschwitz. Z tego powodu, i kilku podobnych, Blatt długo zwlekał z publikacją „Ucieczki z Sobiboru”. Historia Toiviego Blatta rozpoczyna się w niewielkim miasteczku – Izbicy. Kiedy wybuchła wojna, Blatt był 12-letnim chłopcem. I o swoich wojennych przeżyciach opowiada właśnie z perspektywy chłopca… który musiał bardzo szybko dorosnąć. Wojna, Niemcy, Rosjanie, ale niestety również i polscy sąsiedzi, nie szczędzili Blattowi i jego rodzinie cierpienia. Rodzice i młodszy brat Toiviego zginęli w komorach gazowych Sobiboru.…
-
Książki: “Obóz koncentracyjny Oświęcim-Brzezinka (Auschwitz-Birkenau)”
“Obóz koncentracyjny Oświęcim-Brzezinka (Auschwitz-Birkenau)” to piąte wydanie (z 1964 r. – pierwsze ukazało się już w 1946 r.) opracowania historii obozu Auschwitz autorstwa Jana Sehna. Prawnik Jan Sehn był barwną i interesującą postacią. Skrupulatnie zbierał dowody przeciwko hitlerowskim zbrodniarzom i tym samym udokumentował bardzo wiele szczegółów, dotyczących na przykład obozu Auschwitz. To właśnie Sehnowi udało się skłonić Rudolfa Hoessa do spisania autobiografii. W książce opisano po kolei wszystkie najważniejsze aspekty funkcjonowania obozu Auschwitz-Birkenau. Oczywiście należy zdawać sobie sprawę z faktu, że część materiału w świetle nowszej i najnowszej wiedzy jest już mocno nieaktualna, ale to właśnie książka Sehna stanowiła solidny fundament dla dalszych badań nad historią obozu Auschwitz. Skrupulatna praca…
-
Książki: “Ostateczne rozwiązanie. Losy Żydów w latach 1933-1949”
“Ostateczne rozwiązanie. Losy Żydów w latach 1933-1949” (autor: David Cesarani) – jest to ogromna (dosłownie, książka liczy 1104 strony) monografia poświęcona historii Holocaustu, począwszy od pierwszych prześladowań Żydów tuż po dojściu Hitlera do władzy, aż po powojenne losy ocalałych z Zagłady. Cesarani nazywa Holocaust “wojną Hitlera z Żydami” i stara się ukazać jak najwięcej aspektów tej wojny, zarówno historycznych, jak i na przykład socjologicznych czy gospodarczych. Książka rzuca nowe spojrzenie na wiele kwestii, przełamuje pewne stereotypy, niweluje krążące od lat w powszechnej świadomości, czy nawet historiografii, mity oraz przekłamania. Ciekawy jest również wątek relacji między Żydami z Europy wschodniej, a Żydami z Europy zachodniej. Autor zresztą odnosi się do wielu…
-
Książki: “Epizody z Auschwitz: Nosiciele Tajemnicy”
Komiks to bardzo rozbudowane medium, w którym każdy odbiorca w każdym wieku znajdzie coś ciekawego dla siebie. Wcześniej opisywałam komiks Michela Kichki “Drugie pokolenie”, który autor narysował po to, żeby uporać się z demonami historii, dręczącymi jego rodzinę (jego ojciec był ocalałym z Holocaustu i byłym więźniem Auschwitz). Tak samo jak “Maus” Arta Spiegelmana. Tutaj mamy natomiast nieco inną sytuację – kilkanaście lat temu Muzeum Auschwitz wydało krótką serię komiksów “Epizody z Auschwitz” i były to komiksy wspomagające edukację młodych ludzi. Komiks o Sonderkommando kupiłam, bo… no wiadomo, to “mój” temat. Komiks opowiada o codzienności więźniów z Sonderkommando, o wyborach moralnych jakie trudno sobie nawet wyobrazić żyjąc w czasach pokoju,…
-
Książki: “Lalkarz z Krakowa”
„Lalkarz z Krakowa” – książka o Holocauście przeznaczona dla młodszych czytelników. Opowiada o przyjaźni krakowskiego Lalkarza – dobrego czarodzieja, magicznej lalki Karoliny, która uciekła do ludzkiego świata z ogarniętej wojną krainy lalek oraz żydowskiej dziewczynki imieniem Rena, którą samotnie wychowuje tata. Przyjaciele wkrótce będą musieli stawić czoła okropnościom niemieckiej okupacji, próbując użyć swojej magii, aby uczynić świat choć troszkę lepszym. Rzeczą, która bardzo mi się podoba w “Lalkarzu” jest to, że książka uczy dzieci empatii i odwołuje się do dziecięcej otwartości, wrażliwości i ciekawości. Przecież można żyć w zgodzie z kimś, kto – na przykład – wyznaje inną religię i wzajemnie sobie pomagać, nie tylko w trudnych czasach wojny. I…
-
Książki: “Tak wiele jest strachów”
Seweryna Szmaglewska jest powszechnie kojarzona jako autorka znanej książki “Dymy nad Birkenau” oraz – nieco mniej – jako autorka powieści dla młodzieży, np. książki “Czarne stopy” (“Czarne stopy” zapadły mi w pamięć, ponieważ jako dziecko oglądałam film na podstawie tej książki i bardzo mi się podobał). Nie każdy jednak wie, że nie jest to jedyna twórczość Seweryny Szmaglewskiej. Pisała sporo i nie tylko o obozach koncentracyjnych. W sierpniu 2021 roku ukazała się kolejna antologia z jej twórczością – “Tak wiele jest strachów”. Jest to zbiór trzydziestu krótkich opowiadań. Opowiadania nie dotyczą wyłącznie obozów – takich jest zaledwie kilka. Niektóre poruszają temat innych koszmarów wojny (szpital wojskowy czy getto warszawskie), a…
-
Książki: “Sztafety ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych”
Książka “Sztafety ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Rozwój organizacyjny, ewolucja zadań i struktur oraz socjologiczny obraz obozowych załóg SS” to pozycja dotycząca struktur administracyjnych i wszelkich spraw formalnych związanych z funkcjonowaniem niemieckich obozów koncentracyjnych, w tym i KL Auschwitz-Birkenau. Ktoś z pewnością uzna, że to “nieciekawe, nudne” i że “po co o tym pisać”, bo dużo tam literek, cyferek i trudnych, długich, niemieckich nazw, a mało sensacji i dramatu. Ja mam na ten temat inne zdanie. Powiem wprost, że jeśli nie jesteście historykami albo wielkimi pasjonatami, nie macie po co sięgać do tej książki. Ale jak to wygląda, kiedy przyjrzymy się bliżej? Struktury administracyjne Trzeciej Rzeszy były niezwykle rozbudowane…
-
Książki: “Sobibór. Bunt wobec wyroku”
“Sobibór. Bunt wobec wyroku” to historia nazistowskiego obozu zagłady opowiedziana za pomocą relacji świadków. Tych, którzy przeżyli i tych, którym w drodze do obozu udało się wyrzucić z pociągu swoje ostatnie listy. Książka prowadzi nas przez wszystkie etapy funkcjonowania obozu zagłady w Sobiborze: deportację, drogę i przebycie do miejsca zagłady, śmierć w komorach gazowych i egzekucjach, ale także przez mieszające się ze śmiercią życie – życie żydowskich więźniów, kobiet i mężczyzn, których praca była niezbędna dla funkcjonowania załogi SS i całego obozu – dodam, że ich status był nieco inny, niż status więźniów obozów koncentracyjnych (przypomnę, że Auschwitz i Sobibór to administracyjnie zupełnie różne instytucje). Ostatnie rozdziały poświęcone są planom…
-
Książki: “The Case for Auschwitz. Evidences from Irving Trial”
Temat – no niestety – bardzo na czasie, więc na blogu będzie też adekwatna książka. Negacjoniści to osoby zaprzeczające istnieniu obozów zagłady, komór gazowych i temu, że wydarzenia, które znamy jako Holocaust w ogóle miały miejsce. Twierdzą oni na przykład, że obozy zagłady były obozami pracy lub fabrykami, że krematoria w KL Auschwitz-Birkenau były schronami przeciwlotniczymi, a Cyklon B – jedynie środkiem owadobójczym. Tacy ludzie jak najbardziej istnieją (także wśród Polaków, którzy z jakiegoś powodu nie wiedzą, że w komorach gazowych Birkenau – i nie tylko Birkenau ginęli także polscy więźniowie), mają swoje podziemie, które niestety coraz częściej wybija na powierzchnię niczym szambo i ochoczo dzielą się swoimi „odkryciami” w…
-
Książki: “Eichmann. Jego życie i zbrodnie”
Zaczęło się od tego, że w czasie studiów magisterskich musiałam napisać na zaliczenie z jednego z przedmiotów esej (nic niezwykłego na studiach). Jako temat wybrałam proces Adolfa Eichmanna i cały kontekst, który temu towarzyszył (w tym i rolę Eichmanna w niemieckiej machinie ludobójstwa). I przy tej okazji natrafiłam na pewną niesamowitą książkę – “Eichmann. Jego życie i zbrodnie”, której autorem jest, lub niestety był, znany historyk David Cesarani. Działalność RSHA raczej nie stanowi dla mnie tajemnicy, ale biografia Eichmanna naprawdę mnie zaskoczyła i wręcz wprawiła w zakłopotanie. Bo o ile nazistowskie zbrodnie i ich tło to raczej znane fakty, tak nie zawsze wiemy o otaczających je kulisach. I właśnie o…
